Kazan çeşitlerini öğrenerek evinizde ve iş yerinizde tasarruf sağlayabilirsiniz. Son yazılarımızda enerji verimliliğinden, evlerimizde doğalgaz ve elektrik faturalarımızı düşürebilmek için yapabileceğimiz küçük çalışmalardan sizlere bahsetmiştir. Hemen hemen her evde bir adet kazan (kombiler de kazan sayılabilir.) bulunmakta olup ısınma için en temel cihazlardır.
Bu yazımızda sizlere kazanları, kazan çeşitlerini, kazanların çalışma mantığını anlatmak istedik. Bir sitede oturuyorsanız merkezi kazan olabilir, bireysel kombiniz olabilir, endüstriyel işletmelerde ki kazanlar olabilir. Merak edilen kazanları sizlere anlatmaya başlayalım.
Kazan Nedir?
Fosil yakıtların keşfinden sonra bu yakıtları ısı enerjisine dönüştüren cihazlar üretildi. Yakıtta bulunan kimyasal enerjiyi ısı enerjisine çeviren cihazlara kazan denilmektedir.
Fosil Yakıtlar (Doğalgaz, petrol, kömür vb.) hava ile belirlenen oranda karıştırılarak yanma odasına gönderilir ve burada yakıt – hava karışımının yanması sağlanır. Yanma sonucunda ortaya çıkan ısı kazan içerisinde bulunan borulardaki suyu ısıtır/buharlaştırır. Ardından ihtiyaç olan bölgeye gönderilerek kullanıma sunulur.
Kazan Çeşitleri Nelerdir?
Kazanlar ihtiyaca göre, üretim teknolojisine göre ve kullanım amacına göre altı ayrı kategoride sınıflandırılabilir.
1- Üretimde kullanılan malzemenin cinsine göre;
– Dökme dilimli kazanlar
– Çelik kazanlar
2- Kullanılan yakıtın cinsine göre;
– Gaz yakıtlı kazanlar (Doğal gaz)
– Sıvı yakıtlı kazanlar (Motorin, fuel –oil )
– Katı yakıtlı kazanlar ( Taş kömürü, odun vb.)
3- Yanma odasının basıncına göre;
– Karşı basınçlı kazanlar
– Karşı basınçsız kazanlar
4- Isıtıcı akışkan cinsine göre;
– Sıcak sulu kazanlar
– Kaynar sulu kazanlar
– Buharlı kazanlar
5- Kazanın yapısal tasarımı açısından;
– Alev borulu kazanlar
– Alev duman borulu kazanlar
– Duman borulu kazanlar
– Su borulu kazanlar
6- Kazanın biçimi açısından;
– Yarım silindirik kazanlar
– Tam silindirik kazanlar
– Prizmatik paket kazanlar
İhtiyaca göre kazan tipleri epey farklılık göstermekle birlikte yapısal tasarım açısından farklılık gösteren ve ülkemizde çok fazla kullanılan alev borulu kazanlar ile su borulu kazanları kısaca açıklayalım.
Alev Borulu Kazanlar
Alev borulu kazanlarda brülör yardımı ile yakılan yakıt-hava karışımı sonucu ortaya çıkan ısı borular içerisinden aktarılır ve boruların etrafı tamamiyle su ile kaplıdır. Isınan borular suyu da ısıtmakta bu buharlaştırmaktadır. Alev borulu kazanlarda su ve buhar aynı bölümde yer alır. En üst kısımdan (DRAM) buhar çıkışı elde edilir. Alev borulu kazanlar genelde lokomotif, gemi buhar kazanlarında yer alır.
Su Borulu Kazanlar
Su borulu kazanlarda alev borulu kazanların tam tersi proses işletilmektedir. İçerisinde su olan borular yakıt – hava karışımının yakıldığı yanma odasından geçer ve ısı, boru içerisindeki suyu ısıtarak buharlaşmasını sağlar. Yeni nesil kazanlarda gelişen teknoloji ile su boruları dikey veya neredeyse dikey olacak şekilde konumlandırılarak kazan verimleri artırılmıştır. Yanma sonucunda ortaya çıkan atık gazlar ise ekonomizer yardımı ile geri kazanılabilmekte ve kazan verimi çok daha artırılabilmektedir.
