Ülkemizde enerji verimliliği çalışmaları oldukça uzun zamandır yürütülüyor. 2007 yılında çıkan Enerji Verimliliği kanunu ile resmi olarak enerji verimliliği hayatımıza girmiş oldu. Enerji verimliliği kanunu ile bir çok yasal zorunlulukta ortaya çıkmış oldu. Yasal zorunlulukların yanında enerji verimliliği projelerine hibe destekleri de çıkmış oldu.
Enerji verimliliği kanunu ile 2014 yılında “Enerji Kaynaklarının ve Enerjinin Kullanımında Verimliliğin Artırılmasına Dair Yönetmelik” çıktı ve yasal zorunluluklar ile destekler netliğe kavuşmuş oldu.
Yönetmelik ilk çıktığında yıllık enerji tüketimi 5000 TEP üzeri olan sanayi kuruluşları, yıllık enerji tüketimi 500 TEP ve üzerinde olan binalar, yıllık enerji tüketimi 250 TEP olan Kamu binaları, 20.000 m² ve üzerinde alana sahip olan binalar için enerji etüdü yaptırma zorunluluğu ortaya çıktı. İlk enerji etütleri 2015 yılında yapılmak üzere sanayi kuruluşları her dört yılda bir, binalar ise her yedi yılda bir enerji etüdü yaptırmak zorunda oldu.
Ardından 27 Ocak 2020 yılında yönetmelik güncellendi ve limitler değiştirilerek yeni zorunluluklar ortaya çıktı. Yeni zorunlulukları teker teker anlatacağız.
TEP Nedir?
Öncelikle her yerde karşımıza çıkan TEP birimi nedir onu açıklayalım. TEP bir kısaltma olup Ton Eşdeğer Petrol anlamına gelmektedir. Yani 1 ton petrolün vereceği enerji olup diğer enerji türleri TEP’e dönüştürülür.
1 TEP enerji 10 milyon kcal’dir. Bir örnek hesaplama yapacak olursak işletmenizin yıllık elektrik tüketimi 5 milyon kW olsun. 1 kW elektrik 860 kCal’dir ve bu da yıllık elektrik tüketiminizin 4 milyar 300 milyon kcal olduğunu gösterir. TEP’e çevirdiğimizde ise 430 TEP yapar. Aynı şekilde yıllık doğalgaz tüketiminizin 1 milyon metreküp doğalgaz olduğunu varsayalım. 1 metreküp doğalgaz 8250 kCal’dir ve bu da yıllık doğalgaz tüketiminizin 8 milyar 250 milyon kcal olduğunu gösterir. TEP’e çevirdiğimizde ise 825 TEP yapar. İkisi toplandığında işletmenizin yıllık enerji tüketimi 1255 TEP olur ve kanunda belirtilen 1000 TEP’in üzerinde olduğunuz için etüt yaptırma zorunluluğunuz ortaya çıkar.
Yasal Zorunluluklar ve Destekler
27 Ocak 2020 yılında yönetmeliğin güncellendiğini söylemiştik. Güncellenen yönetmelik ile etüt yaptırma alt limiti 1000 TEP olmuştur. Ayrıca 1000 TEP üzerindeki işletmelerin ISO50001 (Enerji Yönetim Sistemi) kurma zorunluluğu da gelmiştir. Ayrıca 1000 TEP üzerindeki işletmelerin Enerji Yöneticisi bulundurmaları gerekmektedir. Maddeler halinde zorunlulukları yazalım.
Yasal Zorunluluklar
- 1000 TEP üzerinde yıllık enerji tüketimi olan işletmeler dört yılda bir enerji etüdü yaptırmalıdır. 2019 yılı etütlerinin bir seferlik olmak üzere 2020 yılında yapılmasına izin verilmiştir. 2023 yılında tekrar enerji etüdü yapılması gerekmektedir.
- 500 TEP üzerinde yıllık enerji tüketimi olan binalar, 250 TEP üzerinde yıllık enerji tüketimi olan kamu binaları ve 20.000 m² üzerindeki binalar her yedi yılda bir enerji etüdü yaptırmak zorundadır. İlk etütler 2015 yılında yapılmış olup bir sonraki etütler 2022 yılında yapılacaktır.
- Yapılan enerji etütleri bakanlık tarafından uygun bulmaz ise tekrar yapılması gerekecektir.
- 1000 TEP üzeri yıllık enerji tüketimi olan sanayi kuruluşları ile 100 MW üstü enerji üretim tesisleri Enerji Yöneticisi bulundurmak zorundadır.
- Enerji Yöneticisi bulundurmakla yükümlü olan sanayi kuruluşları ve binalar ISO50001 Enerji Yönetim Sistemini’de kurmak zorundadır.
Destekler
- 500 TEP üzerinde yıllık enerji tüketimine sahip olan sanayi kuruluşları VAP (Verimlilik Artırıcı Proje) desteklerine başvurabilecektir. VAP destekleri aşağıda ayrıca belirtilmiştir.
- 500 TEP üzerinde yıllık enerji tüketimine sahip olan sanayi kuruluşları gönüllü anlaşma yapabilecek ve 3 yılda %10 enerji yoğunluğu düşürme şartı bulunacaktır. Gönüllü Anlaşama başvuruları her yıl Mayıs ayında yapılmaktadır.
VAP (Verimlilik Artırıcı Proje) Destekleri
Verimlilik Artırıcı Proje (VAP) destekleri için işletmelerin yıllık enerji tüketimlerinin 500 TEP ve üzerinde olması gerekmektedir. VAP başvurusu yapabilmek için ISO50001 Enerji Yönetim Sistemini kurmuş veya kurmaya başlamış olma şartı bulunmaktadır.
VAP için başvurulacak projenin bazı şartları vardır. Öncelikle tasarruf miktarı ölçülebilir olmalıdır. Proje maliyeti maksimum 5 milyon TL olabilir ve proje geri ödeme süresi maksimum 5 yıldır. Bu şartları sağlamayan projeler kabul edilmemektedir.
VAP başvuruları için dönem şartı kaldırılmış olup her zaman VAP başvurusu yapılabilmektedir.
Kaynak: Yönetmelik
