Avokado, son yıllarda popülerliğini koruyan, ülkemizde de üretiminin artışıyla raflarda daha sık görmeye başladığımız bir meyve olarak karşımıza çıkıyor. Avokadoya ve zengin içeriğine dair her geçen gün yeni bir bilgi öğreniyoruz. Bu yazımızda sizlere avokadoya dair bilgiler paylaşacağız. Avokadoyu yakından tanıyacak, eşsiz içeriğine ve sağlığa yararlarına dair bilgiler edineceğiz.
Avokado
Günümüzde 50’ye yakın ülkede yetiştirilen avokado, her daim yeşil yapraklı bir ağaçtır. Tropik ve subtropik bölgelerde gelişim göstermektedir. Pek çok çeşidi bulunan avokado, birçok ülkede kültüre alınmış ticari öneme sahip bir bitkidir.
Ülkemiz avokado ile 1970’li yılların başında tanışmıştır. Bu tanışma FAO aracılığıyla ticari yetiştiriciliğin yaygınlaştırılması amacıyla Kaliforniya’dan getirtilen dört önemli kültür çeşidi olan; Fuerte, Hass, Bacon ve Zutano türlerinin ıslah çalışmaları sonucunda gerçekleşmiştir. Ülkemizde Antalya başta olmak üzere Mersin, Muğla, Hatay ve Adana gibi illerimizde avokado üretimi ve ihracatı yapılmaktadır.
Dalında Avokadolar
United States Department of Agriculture Research Servise, USDA Food Composition Database. [3]
Avokado alırken yüzeyi hasarsız ve sap kısmı yerinde olanları tercih etmeye özen göstermeliyiz. Kesilmiş avokadoları muhafaza etmek için; su dolu bir kaseye birkaç damla limon damlatarak içerisine koyabilir buzdolabında bekletebilirsiniz. Kesilmiş avokado yüzeyine limon suyu ya da zeytinyağı sürülerek buzdolabında muhafaza da alternatif muhafaza yöntemlerindendir.
Kendine özgü tadı, saymakla bitmeyen yararları ve çok çeşitli kullanım alanları ile avokado oldukça önemli bir gıda olarak karşımıza çıkıyor. Sizlerde farklı tüketim alternatiflerini deneyebilir ve günlük beslenmenizde yer verebilirsiniz
Avokadoyu Tanıyalım
Bilimsel literatürlerde Persea Americana olarak bilinen defnegiller familyasına ait avokado ağacının meyvesi olan avokadoya dair ilk izlere, tarihi M.Ö. 10.000’li yıllara dayanan Meksika’da bulunan bir mağara duvarında rastlanmıştır. Avokadoya ait ilk yazılı kanıt ise 1519 yılında Martín Fernández de Enciso tarafından yazılmış Summa de Geografía adlı kitapta bulunmaktadır. 19. yüzyılın başlarında Kaliforniya’da avokado ağaçları dikilmeye başlanmıştır. Bu sayede aynı tarihlerde avokadoya dair yapılan çeşitli araştırmalar sonucunda önemi anlaşılmaya başlanmış ve özellikle salatalar ve soslarda dünya mutfaklarında kullanılmaya başlanmasıyla tüketimi de artış göstermiştir. Kendine has yağlı kremsi dokusu ve ana bileşenlerinden birinin yağ olması nedeniyle avokado, tereyağı meyvesi olarak da bilinmektedir.
Günümüzde 50’ye yakın ülkede yetiştirilen avokado, her daim yeşil yapraklı bir ağaçtır. Tropik ve subtropik bölgelerde gelişim göstermektedir. Pek çok çeşidi bulunan avokado, birçok ülkede kültüre alınmış ticari öneme sahip bir bitkidir.
Ülkemiz avokado ile 1970’li yılların başında tanışmıştır. Bu tanışma FAO aracılığıyla ticari yetiştiriciliğin yaygınlaştırılması amacıyla Kaliforniya’dan getirtilen dört önemli kültür çeşidi olan; Fuerte, Hass, Bacon ve Zutano türlerinin ıslah çalışmaları sonucunda gerçekleşmiştir. Ülkemizde Antalya başta olmak üzere Mersin, Muğla, Hatay ve Adana gibi illerimizde avokado üretimi ve ihracatı yapılmaktadır.
Avokadonun İçeriğini ve İnsan Sağlığına Faydalarını Öğrenelim
Çevresel faktörler, olgunlaşma derecesi, varyete farklılıkları, yetiştirildiği kültür ortamına göre avokadonun enerji ve besin içeriği değişebilmektedir. Aşağıda bulunan tabloda enerji ve besin öğeleri gösterilmiştir.
- Yarım avokadoda yaklaşık 20 mg magnezyum bulunmaktadır. Magnezyum sağlıklı bireylerde postprandiyal yağ emilimini azaltıcı etki gösterebilmektedir.
- İçeriğinde bulunan doymamış yağlar beyin hücre zarlarının esnekliğine katkıda bulunmaktadır.
- Avokadoda bulunan yüksek miktardaki lutein ve zeaksantin deri sağlığını koruyucu etki göstermektedir.
- Avokado antioksidan bileşik içeriği ile aterosklerotik sürecin yavaşlamasına önemli katkı sağlamaktadır.
- İyi bir karotenoid içeriğine sahiptir ayrıca karotenoid emilimini artırmak için zengin bir doymamış yağ ve su matrisine sahiptir.
- Avokado içeriğinde bulunan lipofilik antioksidanlar ve antioksidan vitaminler ile oksidatif stresi azaltıcı, lipit oksidasyonunu önleyici ve damar çeperinde lipit birikimine karşı koruyucu etki göstermektedir.
- İçerdiği yüksek miktarda potasyum sayesinde organizmada sodyum mineralinin zararlarını azaltmaktır. Vücuttaki sıvı elektrolit dengesini sağlayıcı, kan basıncını düşürerek sistolik ve diastolik basıncın düzenlenmesine yardımcı etkileri bulunur.
- Antioksidan bakımından zengindir.İçeriğinde bulunan karotenoidler, tokoferoller fenolik bileşikler ve steroller gibi antioksidanlar ile antioksidan vitaminler avokadonun total antioksidan kapasitesine katkı sağlamakta ve yükseltmektedir.
- Karotenoid, fenolik bileşen, flavonol ve tekli doymamış yağ asidi içeriğine bağlı olarak antienflamatuvar etki göstermektedir.
- Oleik asit içeriği yüksektir organizmanın oksidasyona karşı direncini artırmaktadır ve damar sertliği hastalığının bir diğer adıyla ateroskleroz başlangıcı olan aterom gelişimini engellemektedir.
- İçeriğinde bulunan karotenoid, fenol, flavonol ve fitosterollere bağlı olarak akciğer, göğüs, kolorektal, prostat ve yumurtalık kanserlerine karşı antikanserojen etki göstermektedir.
- Avokado içeriğinde bulunan fitosterol, lif, fenol ve tekli doymamış yağ asitlerine bağlı olarak antihiperlipidemik etki göstermektedir.
- Bağırsaklarda kolesterol emilimini ve plazma lipit transfer proteininin aktivitesini azaltır. Trigliserit ve LDL kolesterol seviyesini düşürücü etki göstermekte ve bu sayede toplam kolesterolü düşürmektedir.
- Yaklaşık %70 oranında suda çözünmeyen lifler bulundurmaktadır. Bunlar bağırsaklardaki atık hacmini artırmakta ve gastrointestinal sistemde boşaltımı kolaylaştırmaktadır.
- Bağırsaktaki probiyotik mikroorganizma yoğunluğunu artırdığından dolayı prebiyotik bir meyvedir.
- Avokado içeriğinde fazla miktarda folat bulunmaktadır. Folat alımının Alzheimer hastalığı için bir faktör olarak kabul edilen beyin yumaklarının oluşumunu önleme, hamilelik döneminde çeşitli yararlarının bulunması ve depresyonu önleme gibi etkileri vardır.
Avokadoyu Nasıl Tüketebiliriz?
Klimaterik bir meyve olan avokado yeme olgunluğuna erişmeden toplanmaktadır. Genellikle sert ve tam olgunlaşmamış halde satışa sunulmaktadır. Soğuğu sevmeyen avokado meyvesi oda sıcaklığında muhafaza edilmelidir. Hızlı tüketeceksek elma vb. meyvelerle bir arada bekletebiliriz. Bir kese kağıdına sarılı biçimde bekletmek olgunlaşmayı hızlandıracaktır. Dokunulduğunda yumuşak olan avokadolar yeme olgunluğuna erişmiş demektir. Kesip tatlılarda ve kuru yemişlerde bal ilavesi ile tüketebilirsiniz. Tuzlu olarak salatalarda, soslarda daha pek çok farklı şekillerde damak zevkimize göre tüketebiliriz.Avokado alırken yüzeyi hasarsız ve sap kısmı yerinde olanları tercih etmeye özen göstermeliyiz. Kesilmiş avokadoları muhafaza etmek için; su dolu bir kaseye birkaç damla limon damlatarak içerisine koyabilir buzdolabında bekletebilirsiniz. Kesilmiş avokado yüzeyine limon suyu ya da zeytinyağı sürülerek buzdolabında muhafaza da alternatif muhafaza yöntemlerindendir.
Kendine özgü tadı, saymakla bitmeyen yararları ve çok çeşitli kullanım alanları ile avokado oldukça önemli bir gıda olarak karşımıza çıkıyor. Sizlerde farklı tüketim alternatiflerini deneyebilir ve günlük beslenmenizde yer verebilirsiniz
