Aşınma, sistemlerin çalışan yüzeylerinde sıkça rastlanılan bir bozulma türüdür. Birbirine göre izafi hareket yapan ve temas halinde olan yüzeylerden parça kopması aşınma olarak adlandırılmaktadır.
1953 yılında yayımlanan DIN ( Alman Standart Enstitüsü) 50320’ de aşınma; malzeme yüzeylerinden, mekanik nedenlerle ufak parçacıkların ayrılması sonucu, arzu edilmeyen şekilde değişiklik olarak tanımlanmaktadır. DIN 50320 de yapılan bu tanıma göre; yüzeylerin talaş kaldırılarak işlenmesi, taşlanması, parlatılması veya makina parçalarının alıştırılması gibi işlemler aşınma olayı olarak kabul edilmemektedir. Bunun nedeni ise bu işlemlerin istenilerek yapılıyor olmasıdır.
Aşınmayı;
- Malzeme seçimi
- Pürüzlülük
- Sertlik
- Yüzey işlemleri
- Yağlama
- Çevre
- Zaman gibi faktörler etkilemektedir.
Biz 4 tane aşınma türüne değineceğiz.
Konuya eklenmiş linkleri görmek için kayıt olmalısınız.
1- Adhesif Aşınma
Malzemelerin temas yüzeylerindeki yüksek mekanik gerilimler
sonucu mikro kaynak bölgelerinin oluşmasına sebep olan bir aşınma türüdür.Genellikle yüksek hız ve yüksek yüklerde görülür.
Adhesif aşınma;
- Yük durumu
- Malzeme sertliği gibi unsurlara bağlıdır.
İki yüzeyin arasında bulunan dışarıdan girmiş veya sürtünen malzemelerden kopmuş küçük sert parçalardan dolayı oluşan aşınma türüdür. Bu sert parçalar yumuşak olan yüzeye gömülür ve karşı taraftaki yüzeyi aşındırır. Bu aşınmaya; imalat sırasında oluşan talaşlar ve dökümden kalan kumlar neden olabilirler.
Abrasif aşınmayı önlemek için;
- Yüzey sertleştirilmeli
- Makinalar talaştan ve pislikten temizlenmelidir.
Çoğunlukla dinamik zorlanma sonunda temas yüzeyinin altında veya yakınında iç yapının yorulması ile yüzeyden küçük parçaların kopması ile geçekleşen aşınma türüdür. Bu aşınma türünde doğal sertlik önemli bir husustur. Yorulma aşınması yumuşak malzemelerde görülmemektedir. Yorulma aşınmasını önlemenin en etkili yolu yüzeylerin sertleştirilmesidir.
4- Korozif Aşınma
Malzeme yüzeyinin kimyasal bir madde ile temasından ortaya çıkan aşınma türüdür.Bu aşınma türüne yağın içinde bulunan asit sebep olabilir.Isının artması aşınmayı hızlandırmaktadır. Bu aşınmayı önlemenin en iyi yolu malzemeyi koruyucu bir tabaka ile kaplamaktır.
